Zencefil
Zencefil, ufak bir bambuya benzeyen bol sulu bir bitkinin kökü. İnsanlık tarihinde 3000 yıldan uzun bir süredir bilinip kullanılıyor. Tarih boyunca Asurlulardan Babillilere, Mısırlılardan Romalılara pek çok farklı uygarlığın mutfağında kullanılan bir baharat olmuş.
Çin’in güney bölgelerinde ve Hindistan’da yetişiyor. Asya mutfağında, kuru baharat karışımlarından sonra en yaygın kullanımı olan baharat. Asya ülkelerinde çoğunlukla taze olarak tüketiliyor. Orta Doğu ve Avrupa’ya kervan yollarıyla ulaştığında kuru kökler halinde olduğu için, buralarda zencefili kuru olarak kullanma geleneği yaygınlaşmış.
Zencefil ekildikten 9-10 ay sonra, tam olgunluğa ve ideal lif oranına ulaştığında hasat ediliyor. Güneşte kuruyana kadar bekletiliyor. En kaliteli ürünü elde etmek için kurutulmadan önce kabuğu soyuluyor. Kabuğu soyulmadan kurutulanlar ise ikinci kalite sayılıyor.
Tadım notları:
Kurutulmuş kök zencefil havanda dövüldükten ya da öğütülerek toz haline getirildikten sonra aroması ortaya çıkar. Hafif limon notaları içeren, sıcak, biberli, topraksı ve odunsu bir aroması vardır. Acı ve keskin tadı biraz yakıcıdır.
Uyum:
Havuç, balkabağı, tatlı patates gibi tatlı sebzelerle çok iyi uyum sağlar. Güveçlere ve özellikle kuru meyvelerin girdiği yavaş pişen et yemeklerine çok yakışır. En popüler kullanım alanlarından biri kekler ve kurabiyelerdir. Ayrıca muz, ananas, armut, portakal gibi meyvelerle de uyumlu bir birliktelik sergiler.
Püf noktası:
Kurutulmuş zencefil kök olarak ya da öğütülmüş toz şeklinde baharatçılardan temin edilebilir. Satın alırken kalitesine dikkat edin. Düşük kaliteli zencefilin tadı çok keskin, dokusu fazla lifli olur. Kaliteli bir zencefilde ise limonsu notalar kolaylıkla hissedilir.
Kökleri evde öğütmeniz biraz zor olabilir. Dolayısıyla tercihen öğütülmüş, toz şeklinde ve kısa sürede tüketebileceğiniz az miktarlarda satın alın. Bitki çayı gibi kaynatarak kullanacağınız durumlarda ise kök zencefili tercih edebilirsiniz. Hava almayan cam kavanozlarda kurutulmuş kök zencefili en az 2 yıl boyunca saklayabilirsiniz.
İyi Fikir:
Zencefil ve tereyağıyla yapılan kurabiyeler adeta bir efsanedir. Tereyağı ile hazırladığınız klasik kurabiye tarifinize bol miktarda zencefil ve yakın dostu tarçından bir tutam ekleyerek damaklarda iz bırakacak nefis kurabiyeler pişirebilirsiniz.
Sıcak günlerde içinizi serinletirken canlandırıcı etkisiyle enerjinizi yükseltecek ev yapımı zencefilli sodaya ne dersiniz? Bunun için yarım tatlı kaşığı toz zencefili bir bardak suyla birlikte bir cezvede 5 dakika kaynatın. Ocağı kapatıp 10 dakika dinlendirdikten sonra ince bir süzgeçten geçirerek süzün. Bir tatlı kaşığı bal ile tatlandırıp bir bardak maden suyu ile karıştırın. Soğuttuktan sonra limon dilimleri ve nane yaprakları ile servis edebilirsiniz.
Zencefilin canlandırıcı ve metabolizmayı hızlandırıcı etkisinden faydalanabilmek için çorbadan sebze ve et yemeklerine, pişirdiğiniz her şeye damak tadınıza göre bir iki çay kaşığı toz zencefil eklemeniz yeterli. Sadece zencefilin pozitif etkilerinden faydalanmakla kalmayacak aynı zamanda yemeğin lezzetine de farklı bir boyut kazandırmış olacaksınız.
Zencefilli ve sarımsaklı sebzeler ızgara et ve tavuğun yanına iyi bir eşlikçidir. Mevsime göre brokoli, karnabahar, lahana, havuç gibi kış sebzelerini ya da kabak, fasulye, bezelye, taze soğan gibi yaz sebzelerini ince ince doğradıktan sonra bir tavada biraz zeytinyağı ile birkaç dakika soteleyin. Bir iki diş ezilmiş sarımsak, biraz tuz ve bir tatlı kaşığı toz zencefil ilave edip karıştırarak birkaç dakika daha beraberce pişirdikten sonra servis edebilirsiniz.